Tomasz Merta

---

Życiorys

Tomasz Merta był wszechstronnie wykształconym człowiekiem, który swoją edukację rozpoczął wIV Liceum Ogólnokształcącym im. Hanki Sawickiej w Kielcach. Następnie kontynuował studia na kierunku filologia polska na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, co stanowiło fundament jego kariery akademickiej. Uzupełnił swoje wykształcenie studiami podyplomowymi w Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Pracował nad doktoratem na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW.

W latach 1996–1998 pełnił funkcję asystenta w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. W tym samym czasie był również związany z zespołem redakcyjnym pisma „Res Publica Nowa”, gdzie działał do 1999 roku. W międzyczasie, w latach 1996–2000, pracował jako polski korespondent w „East European Constitutional Review” i do 2002 roku zajmował stanowisko redaktora naczelnego „Kwartalnika Konserwatywnego”. Merta był także członkiem Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej, który powstał po wyborach prezydenckich w 1995 roku, skupiającym się na zagadnieniach prawicowych.

W okresie 2000–2001 Merta pełnił rolę doradcy ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego. Następnie, od 2001 do 2002 roku, stał na czele Instytutu Dziedzictwa Narodowego jako dyrektor. Angażował się w działalność Prawa i Sprawiedliwości, szczególnie w obszarze kultury, oraz aktywnie uczestniczył w pracach rady „IV Rzeczypospolitej”. W 2005 roku był członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w trakcie wyborów prezydenckich.

Związek Merty z krakowskim Ośrodkiem Myśli Politycznej uwidaczniał się nie tylko poprzez uczestnictwo w Klubie Przyjaciół i Sponsorów OMP, ale także jako współautor oraz współredaktor publikacji, takich jak „W obronie zdrowego rozsądku” (2000) i „Pamięć i odpowiedzialność” (2005). Współpracował z wieloma renomowanymi pismami, takimi jak „Znak”, „Życie”, „Rzeczpospolita”, „Gazeta Wyborcza”, „Przegląd Polityczny”, „Więź”, „Newsweek” oraz „Ozon”. Jako konsultant merytoryczny w Centrum Edukacji Obywatelskiej, współtworzył programy nauczania oraz podręczniki do różnych przedmiotów, a także metodyczne poradniki dla nauczycieli.

4 listopada 2005 roku został powołany na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz generalnego konserwatora zabytków. Z dniem 16 listopada 2007 roku, po utworzeniu nowego rządu, pozostał na tych samych stanowiskach, kontynuując swoje znaczące działania na rzecz kultury w Polsce.

Niestety, życie Tomasza Merty zakończyło się tragicznie 10 kwietnia 2010 roku, gdy zginął w katastrofie lotniczej polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku, w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Jego pamięć została uhonorowana, a 20 kwietnia 2010 roku został pochowany na cmentarzu parafii św. Zofii Barat w Warszawie.

Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie

16 kwietnia 2010 roku miała miejsce istotna uroczystość, podczas której pośmiertnie uhonorowano Tomasza Mertę, przyznając mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także złotą Glorią Artis oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. Tego samego dnia Sejmik Województwa Dolnośląskiego nadał mu zaszczytny tytuł honorowego obywatela Dolnego Śląska.

O jego życiu i pracy literackiej opublikowano biografię, której autorami są Beata Mikluszka i Łukasz Perzyna, zatytułowaną Poeta na urzędzie, wydaną przez Wyd. Akces w Warszawie w 2011 roku. Książka zawiera cenne relacje postaci związanych z Tomaszem Mertą, w tym m.in. Kazimierza Michała Ujazdowskiego, Bogdana Zdrojewskiego oraz Marka Cichockiego.

Warto również wspomnieć, że „Teologia Polityczna” i Muzeum Historii Polski w Warszawie opublikowały Nieodzowność konserwatyzmu. Księgę pamięci Tomasza Merty, a także zbiór jego esejów Nieodzowność konserwatyzmu. Pisma wybrane. Pośmiertnie przyznano mu również Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza w 2012 roku za wspomnianą książkę oraz nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej w roku 2013.

W 2022 roku, na cześć jego pamięci, nazwano jedną z sal konferencyjnych w budynku Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie jego imieniem.

Życie prywatne

Tomasz Merta był synem Januariusza i Marianny. Wchodził w związek małżeński z Magdaleną Pietrzak-Mertą, a ich rodzina powiększała się o trzy córki.

---

Oceń: Tomasz Merta

---