Zosinek (Legnica)

---

Podział

Dzielnica Zosinek w Legnicy charakteryzuje się dwoma kluczowymi osiedlami: osiedlem Zosinek oraz osiedlem Drzymały. Te dwa tereny rozciągają się z dwóch stron linii kolejowej nr 284, która łączy Legnicę z Jerzmanicami-Zdrój.

Osiedle Zosinek obejmuje obszar ulic takich jak: Batorego, Fredry, Głowackiego, Rolnicza, Senatorska oraz Torowa. Z drugiej strony, osiedle Drzymały skupia się na rejonie dawnych koszar, który obejmuje ulice: Drzymały, Małej, Gładysza, Tarnopolskiej, Drohobyckiej, Pińskiej, Krzemienieckiej, Stryjskiej oraz Wileńskiej.

W granicach dzielnicy znajdują się istotne ulice, które wyznaczają jej obręb: Działkowa, Wały Królowej Jadwigi oraz obwodnica zachodnia, a także Domejki i Chojnowska.

Historia

Osiedla te powstały na terenach, które niegdyś były częścią majątku księżnej Anny Zofii, znanej również jako księżniczka meklemburska z Güstrow. Te ziemie zostały jej podarowane przez męża, księcia Jerzego Rudolfa legnickiego. W 1649 roku na Przedmieściu Chojnowskim założono folwark księżnej, znany jako Sophiental, co w wolnym tłumaczeniu oznacza Zosinek. Przedmieście to od czasów średniowiecznych pełniło funkcje rekreacyjne dla mieszkańców.

W okresie po wojnie trzydziestoletniej, wzdłuż drogi łączącej szosę do Chojnowa z Ulesiem, powstał przysiółek Dänemark. Był on zamieszkany przez żołnierzy, którzy osiedli na tych ziemiach po wojnie, a ich źródłem pochodzenia był duński książę Urlyk III.

W 1869 roku obszar Sophienthal został formalnie włączony do miasta, co przyczyniło się do jego dalszego rozwoju i integracji z miejskim życiem.

Architektura

Tereny, na których obecnie znajduje się dzielnica Zosinek, mają swoje korzenie sięgające początku XX wieku, kiedy to rozpoczęto przygotowania do zabudowy. W 1912 roku, na rogatkach miasta, wzniesiono budynek przeznaczony dla osób głuchoniemych, który po zakończeniu II wojny światowej mieszkańcy nazwali „geringówką”. Obiekt ten był niegdyś siedzibą lokalnego dowództwa Luftwaffe.

Po wschodniej stronie torów kolejowych, przy ulicy Batorego, już w 1914 roku powstał gmach ewangelickiej szkoły ludowej, która po zakończeniu działań wojennych otrzymała nową funkcję jako filia Politechniki Wrocławskiej. Zmiany polityczne po I wojnie światowej, związane z masowym przesiedlaniem Niemców z terenów przejętych przez II Rzeczpospolitą, doprowadziły do dynamicznego rozwoju dzielnicy. W związku z tym, rozpoczęto budowę nowoczesnych mieszkań, co pozwoliło zagospodarować obszar w stylach charakterystycznych dla różnych nurtów modernizmu.

Na tle tej stypizowanej zabudowy północno-zachodniej części miasta wyróżniały się zindywidualizowane i komponowane kompleksy zabudowy mieszkalnej.

Jednym z tych wyjątkowych zespołów mieszkalnych był kompleks nazywany Heimat, usytuowany przy ulicach Stefana Batorego, Chojnowskiej Krótkiej oraz Działkowej. Projektantem tego stylowego obiektu był architekt z Legnicy, Konrad Beicht. W obiekcie zastosowano styl rodzimy (Heimatstil) wzbogacony elementami art deco i historyzmu. Budynki wybudowano wzdłuż nieregularnej pierzei, a ich elewacje zdobiły dekoracyjne sgrafitto.

Również w tych mieszkańcach umieszczone były witraże zaprojektowane specjalnie dla klatek schodowych, a podwórze urządzono w stylu ogrodowym, z głównym dojazdem od strony ul. Działkowej. Drugi z kompleksów budynków wzniesiono niemal równocześnie, jednak w typowym stylu modernistycznym. Domy zlokalizowane przy ulicach B. Głowackiego, Chojnowskiej i A. Fredry zamykają przestrzeń urbanistyczną, gdyż po jego przekątnej powstały dwa podwyższone narożne budynki, umiejscowione przy ul. Chojnowskiej 127 oraz B. Głowackiego 11. W ich obrębie również urządzono ogród.

Budynek przy ul. Chojnowskiej 135 odznaczał się bryłą nawiązującą do stylu okrętowego – streamline. W roku 1938, niedaleko „geringówki”, powstał jeden z kompleksów koszar hitlerowskiej 18 Dywizji Piechoty. W latach 30. XX wieku, w okolicach dzisiejszych ulic Krótkiej, Gładysza i Drzymały, stworzono niewielkie osiedle domów jednorodzinnych.

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej, w zachodniej części dzielnicy stacjonowała Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej. W początku lat 80. XX wieku, w rejonie koszar, wzniesiono osiedle składające się z sześciu budynków, wykonanych w technologii wielkiej płyty, przeznaczonych dla zawodowej armii lotniczej. Koszary zostały zwrócone polskim władzom 15 września 1992 roku i przekształcone na mieszkania. Po roku 2000, na miejscu byłego placu apelowego, zrealizowano nową zabudowę wielorodzinną.

W 1980 roku, po stronie wschodniej torów, Legnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa zaprojektowała osiedle Zosinek. Dobudowy w tej części zostały wykonane w charakterystycznej technologii wielkiej płyty i składają się z dziesięciu budynków, które mają pięć kondygnacji. Dodatkowo, w latach 2005–2006, na kwartałach ulic: Chojnowskiej, Krótkiej oraz Batorego, wzniesiono pawilon handlowy sieci Lidl w stylu historyzującym.

---

Oceń: Zosinek (Legnica)

---